Dnia 9 maja 2021 r. pilot i zarazem właściciel wiatrakowca TERCEL przybył na lotnisko Aeroklubu Pomorskiego w Toruniu (EPTO) celem wykonania lotu rekreacyjnego. Pilot wyhangarował wiatrakowiec, a następnie wykonał przegląd przedlotowy zgodnie z Instrukcją Użytkowania w Locie Wiatrakowca TERCEL. W trakcie wykonywanego przeglądu pilot nie zauważył żadnych nieprawidłowości dotyczących stanu technicznego wiatrakowca.
Około godziny 11:53 pilot wystartował, a następnie wykonał lot w strefie ATZ EPTO na wysokości około 2400 ft. W trakcie powrotu na lotnisko startu, kiedy wiatrakowiec znajdował się nad gęstym, wysokim lasem, pojawiły się niepokojące drgania konstrukcji. Ponieważ w ocenie pilota drgania stopniowo narastały, zmniejszył on obroty silnika do minimalnej wartości aby odciążyć konstrukcję wiatrakowca. Jednocześnie rozpoczął zniżanie do wysokości 1400 ft, oraz obrał kurs lotu gwarantujący dolot do lotniska najkrótszą drogą. Pilot poinformował lotnisko drogą radiową o sytuacji niebezpiecznej oraz poprosił o pierwszeństwo lądowania z dowolnym kursem, po czym natychmiast otrzymał zgodę na lądowanie oraz informację o aktualnym kierunku wiatru. Po osiągnięciu wysokości1400 ft pilot zwiększył obroty silnika do wartości gwarantującej lot poziomy. Po kolejnych około 30 sekundach lotu nastąpił gwałtowny wstrząs oraz bardzo silny wzrost wibracji całego wiatrakowca. Pilot natychmiastowo wyłączył silnik, na skutek czego wibracje ustały. Następnie pilot wyłączył główny wyłącznik zasilania instalacji elektrycznej, zamknął główny zawór paliwa oraz poinformował lotnisko o lądowaniu awaryjnym w lesie.
Wiatrakowiec z wyłączonym silnikiem gwałtownie wytracił prędkość, więc pilot wprowadził maszynę w nurkowanie celem zabezpieczenia prędkości i wybrał na miejsce lądowania awaryjnego pobocze linii kolejowej przecinającej las. W ocenie pilota było to jedyne w tej okolicy miejsce umożliwiające wykonanie lądowania awaryjnego. Pomimo ograniczonej manewrowości nurkującego wiatrakowca, pilotowi udało się przelecieć ponad czubkami drzew. Przed przyziemieniem końcówki łopat wirnika nośnego weszły w kolizję z pniami drzew oraz linią energetyczną średniego napięcia, która znajdowała się w obrębie miejsca lądowania. Po kontakcie z przeszkodami wiatrakowiec przyziemił na koła podwozia głównego po północno-zachodniej stronie torowiska. Podczas przyziemienia lewe koło podwozia głównego trafiło w granitowy słupek geodezyjny, co spowodowało wyrwanie podwozia oraz obrót kadłuba w lewo, a następnie przewrócenie wiatrakowca na lewą burtę. Obracający się wciąż wirnik, po przewróceniu wiatrakowca uderzył w ziemię, na skutek czego destrukcji uległy jego łopaty, maszt, a także usterzenie tylne.
Po zdarzeniu pilot samodzielnie opuścił wrak wiatrakowca przez prawe drzwi, bez obrażeń, a następnie poinformował przez telefon o zdarzeniu Aeroklub Pomorski, służby ratunkowe, oraz Państwową Komisję Badania Wypadków Lotniczych. Przybyłe na miejsce Pogotowie Ratunkowe zbadało pilota, a Straż Pożarna ugasiła pożar ściółki leśnej, zainicjowany zerwaną linią energetyczną.
Bezpośrednia przyczyna zdarzenia: oderwanie się w locie jednej z trzech łopat śmigła pchającego Kašpar Ka-2/3-LT zastosowanego w wiatrakowcu.
Pierwotne przyczyny zdarzenia:
– niewłaściwy materiał, z którego wykonano śmigło – materiał wrażliwy na kruche pękanie i efekt działania karbu;
– nieodpowiedni projekt części mocującej łopaty śmigła – ostro wcięty gwint mocujący oraz podebranie pod śrubę kontrującą połączenia łopata-nakrętka.
Komisja określiła następujące zalecenie dotyczące bezpieczeństwa:
2021-1048-1
Badanie zaistniałego zdarzenia wykazało, że materiał i rozwiązania konstrukcyjne zastosowane w śmigle Kašpar Ka-2/3-LT nie zapewniły jego odpowiedniej wytrzymałości i były przyczyną wypadku.
W związku z powyższym PKBWL zaleca aby: Producent śmigła Kašpar Ka-2/3-LT rozważył zasadność wprowadzenia zmiany materiału i rozwiązań konstrukcyjnych prowadzących do zwiększenia do niezbędnego poziomu wytrzymałości łopat śmigła Kašpar Ka-2/3-LT.
Raport końcowy o nr 2021/1048 z badania przedmiotowego wypadku znajduje się w następującym linku.
